Leeuwerik Saison
Veldleeuwerik
Op deze pagina vertellen we je graag alles over Leeuwerik Saison. Maar niet voordat we je in de gelegenheid hebben gesteld om onderstaand geluidsfragment te beluisteren.
Met dank aan 'Arnoud van den Berg/The Sound Approach’ voor het beschikbaar stellen van dit geluidsfragment.
Waan je op een mooie zonnige dag op één van onze akkers… en geniet nog meer van je Leeuwerik Saison met het geluid van de veldleeuwerik op de achtergrond.
Geniet, maar drink met mate.
Leeuwerik Saison
Leeuwerik Saison bestaat uit Maartsche gerst, Zeeuwse Bruinkafemmertarwe, Witte emmertarwe en Sint Jansrogge.
Deze historische granen worden door de lagere opbrengsten niet meer in de huidige landbouw geteeld. Ze kunnen wel beter tegen ziektes en behoeven daardoor geen gewasbeschermingsmiddelen. Het is belangrijk de historische granen voor de toekomst te behouden. Daarom worden ze in speciale akkerreservaten in Zeeland in samenwerking met de natuur geteeld. Patrijzen, leeuweriken en andere akkernatuur vinden hier een plaats. Door het aanleggen van speciale natuurmaatregelen stimuleren we nuttige insecten die ons helpen plaaginsecten te bestrijden.
Leeuwerik Saison is door Jopen gebrouwen voor onze Stichting Historische Gewassen Natuur(lijk) Zeeuws. Met dit bier willen we aandacht vragen om dit levend erfgoed te behouden en aantonen dat je met aandacht voor en in samenwerking met de natuur bijzonder lekkere producten kunt telen. Hieronder wordt het proces naar het bier uitgelegd. De opbrengst van dit bier wordt gebruikt ten behoeve van projecten voor historische gewassen en (akker)natuur.
De bierstijl Saison (Farmhous ale) sluit aan op onze doelstellingen. Duurzaam geteeld, regionale traceerbare ingrediënten, met zorg gebrouwen en gebotteld in 0,75 liter flessen.
Leeuwerik Saison, het begin...
Zaaien
De zaden van de historische gewassen zijn niet in de handel verkrijgbaar. Van een aantal rassen hebben we enkele tientallen zaden gekregen van het Centrum Genetische Bronnen Nederland (CGN). We hebben er enige jaren over gedaan om tot enkele tientallen kilo’s zaaigoed te komen. Voor het zaaien worden de gronden in conditie gebracht. Met eggen bestrijden we in droge periodes de wortelonkruiden. Soms wordt eerst een groenbemester ingezaaid. Ook gebruiken we ruwe stalmest van schapen strooien bokashi om de bodem en het bodemleven te verbeteren. Bokashi wordt gemaakt van het maaisel uit het natuurgebied de Schommeling. De granen telen we op zandgrond in het waterwingebied en natuurgebied De Schommeling, op de kleigronden van de Tijdelijke natuur in de Koegorspolder en in het Grenspark Groot Saeftinghe.
De granen worden in oktober gezaaid. Dit gebeurt met een zaaimachine, of handmatig door vrijwilligers. De zaaidichtheid is wat ruimer dan in reguliere teelten. We zaaien 75-125 kg per hectare. Er is meer ruimte voor akkerkruiden en insecten. Om minder gewenste kruiden te bestrijden maken we een vals zaaibed. Hier kiemen dan de ongewenste kruiden. Vervolgens zaaien we de zaden die we wensen. Bij deze bewerking worden de ongewenste kruiden ondergewerkt.
Opkweken
Na het zaaien duurt het afhankelijk van de weersomstandigheden een week tot enkele weken eer het zaadje gekiemd is en boven de grond komt. De granen zijn ruim gezaaid zodat de wind goed door de planten kan waaien en de zon er goed op kan schijnen. Zo is er minder kans op schimmels. Afhankelijk van het soort gewas geven we een lichte mineralen gift.
Oogsten
Voor de oogst helpen vrijwilligers ons mee om onkruiden te verwijderen. Ook graansoorten van een ander ras vissen we er zo veel mogelijk van tussen.
Bij de oogst maken we gebruik van een dorsmachine. Voor de grotere oppervlaktes gebruiken we een normale combine. Voor de kleine percelen maken we gebruik van een mini-combine. Deze kan snel en goed schoongemaakt worden. Dit doen we iedere keer nadat we een bepaald ras geoogst hebben. Zo blijft de oogst zuiver van andere granen.
Schonen
Het zuiver houden van de granen is erg belangrijk. De granen kunnen we niet elders kopen. Daarom hebben we een speciale machine met verschillende zeven. We schonen ook de onkruidzaden en de kleine zaden er uit. Zo kunnen we deze het jaar er na weer opnieuw zaaien en houden we een gezond gewas.
Pellen
De emmertarwe zit in een kafje, relatief veel ten opzichte van de korrels. Als er een groot aandeel emmertarwe in de storting van een bier gebruikt wordt zoals bij Leeuwerik (45%) is dit grote aandeel kaf minder gewenst omdat er tijdens het brouwproces ongewenste componenten uit het kaf in de wort kunnen komen wat een onaangename smaak geeft.
Het kafje wordt er af gepeld in een authentieke windmolen in Zeeland. Dit is een speciaal proces. Hiervoor is een speciale pelsteen, voldoende constante wind en vakmanschap van de molenaar nodig.
Molen De Lelie in Koudekerke
We werken hiermee samen met de molens in Koudekerke en Wemeldinge.
Brouwen
Leeuwerik Saison wordt gebrouwen door Jopen uit Haarlem. Met deze brouwerij zitten we samen met andere bedrijven in verschillende innovatieve bierbrouwprojecten. Deze worden geleid door Universiteit Gent en Hogeschool Gent. Er lopen projecten over brouwen met alternatieve granen Alterbrew, NABLAB en het Maltless brouwen met exogene natuurlijke identieke moutenzymen waarbij de granen niet vermout hoeven te worden.
Het vermouten van granen is een water verslindend en energie intensief proces, waarbij het bovendien belangrijk is dat alle korrels dezelfde diameter hebben, dus een deel van de oogst moet afgezeefd worden en kan niet gebruikt worden.
In deze projecten hebben we elkaar gevonden. Wij telen samen met de natuur de bijzondere historische granen en Jopen brouwt er de Leeuwerik van.
Gebruik makend van moderne maar bovenal natuurlijke brouwtechnieken kunnen we optimaal gebruik maken van onze oogst, en verlagen we de CO2 emissie van ons bier.
Met ons eerste brouwsel van 2300 liter hebben we zo al 1,4 ton CO2 emissie minder door niet te vermouten, afgezien nog van de bespaarde logistieke bewegingen en graanverliezen.
De granen worden in de brouwerij met een hamermolen fijn vermalen om het zetmeel goed toegankelijk te maken voor de enzymen. Tijdens het maischproces wordt het graan vermengt met het brouwwater en breken de enzymen het zetmeel op verschillende temperaturen af naar moutsuikers welke in het water oplossen.
De fijne graanresten worden op het maischfilter van de vloeistof (“wort”) gescheiden, waarna een uitspoelfase volgt om alle moutsuikers uit de graanresten te halen. De graanresten worden “bostel” genoemd en gaan terug naar de boerderij waar het als voeder voor het vee gebruikt wordt. De verzamelde wort is de basis van het uiteindelijke bier, en wordt vervolgens in de kookketel gekookt om het steriel te maken en bitterstoffen uit de hop in de wort op te lossen.
Hopoogst/-pluk bij geadopteerd hopveld van Brouwerij Jopen.
Als bitterhop is Nederlandse BIO Magnum hop van Davidse Hop in Avenhorn (gemeente Koggenland) gebruikt. Jopen heeft daar een hopveld geadopteerd. Als laat hop is de Cascade van De Schommeling in Sint Jansteen gebruikt.
De afgekoelde wort is vervolgens met de speciale Saison gist vergist, welke het karakteristieke aroma en smaak aan Leeuwerik Saison geeft. Doordat de granen geen thermische behandeling hebben gehad tijdens het moutproces, is de kleur van het bier nu zeer licht; zomers stroblond.
Na een koude lagering van het bier is het afgevuld in de 75 cl Biere Belge fles en met natuurkurk en muselet versloten.
Hier gebeurt het! Bij Brouwerij Jopen in Haarlem.
Proeven? Ja dat wil ik!
Leeuwerik Saison is verkrijgbaar via verschillende schenklocaties en verkooppunten, maar ook rechtstreeks te reserveren bij onze stichting.
Van graan tot Leeuwerik Saison
Het brouwproces tot en met het afvullen en indozen van Leeuwerik Saison is door de Chris Wisse van Brouwerij Jopen mooi in beeld gebracht. Klik op onderstaande button om de playlists en fotogalerij te bekijken.